SANAT TARİHİ AŞKINA ‘‘BURSA’’- 6. BÖLÜM – ‘‘IRGANDI KÖPRÜSÜ’’
- hasankoyuncu1
- 28 Ara 2020
- 2 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 1 Oca 2021
ŞENERİK MÜZİĞİ: Epic Journey - Yung Logos
(Youtube Ses Kitaplığı) KULLANILAN MÜZİKLER: Angel Guides - Jesse Gallagher (Youtube Ses Kitaplığı)
Clouds - Huma-Huma (Youtube Ses Kitaplığı) IRGANDI KÖPRÜSÜ (1442) - Irgandı Köprüsü, Gökdere üzerinde Setbaşı Köprüsü’nün kuzeyinde bulunmaktadır. - Atatürk Caddesinden ulaşım sağlanabilir. - 1442 yılında inşa edilmiştir. Osmanlıların tek arasta köprüsü olarak bilinen bu taş köprünün, üzerinde bulunan karşılıklı sıra dükkanlar ve ahır ile depo işlevlerini barındıran iç mekanları nedeniyle benzer köprü örnekleri arasında özgün bir konumu vardır. - 15. Yüzyılın ortalarında Bursa’nın önemli tüccarlarından biri olan Azerbaycan’dan aldığı ipeği İtalyan tüccarlara satarak önemli bir birikim sağlayan Irgandılı Ali oğlu tüccar Hoca Muslihiddin tarafından Abdullah oğlu Timurtaş’a 1442 yılında yaptırılan Irgandı Köprüsü üzerinde toplam 32 adet dükkan bulunmaktadır. - Köprünün ‘Irgandı’ ismini nereden aldığıyla ilgili Evliya Çelebi’nin bir menkıbesi bulunmaktadır. ‘EVLİYA MESELESİ’ – EVLİYA ÇELEBİ - Orhan Gazi, Bursa’yı fethettiği sırada Tanrı uğruna savaşan yiğitlerden biri bu köprü yerinde çıkayım mı geleyim mi diye bir ses işitir. Gazi hemen kılıç çekip çık bakalım ne yapabilirsin diyerek sesin geldiği bir yere kılıç vurunca yerden gürleyip büyük bir hazine meydana çıkarak yer ırgalanıp sallanıp sarsılır. - Gazi hayrette kalarak şaşırır. İki yanına bakarak ne görse iyi derenin içi kıdafa sikkeli altınlarla dolu hazineyi bulur ve hemen koşarak Orhan Gazi’ye anlatıro da ne hayır ettin Allah sana kısmet etmiş git Bursa’da hayrata sarf et diye emreder, savaşçı bütün hazineyi evine taşıyarak onda birini devlet hazinesine verdikten sonra kalan ile büyük bir köprü yaptırır. İşte Irgandı Köprüsü denmesinin sebebi budur. - Celali ayaklanmalarının ardından, 1640 yılında Bursa’ya gelen Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde, köprünün üzerinde 200 dükkanın bulunduğu belirtilmekteyse de gerçekte köprü üstünde her iki tarafta16 adet olmaküzere 32 dükkanınyapılmış olduğu, bunlardan kuzeydoğu ucundakilerden birinin mescide ayrıldığı, köprüyü taşıyan tek kemerin iki yanında ahır ve depoların bulunduğu bilinmektedir.
VİDEO BAŞLIYOR
- Ekrem Hakkı AYVERDİ köprü hakkında Bursa kadı sicillerinden bazı notlar çıkarmıştır. Buna göre Ali el-Irgandı adında bir kişinin oğlu olan Hace Muslihuddin köprüyü 846’da (1442) yaptırmış ve 902 (1497) yılına doğru Bilecik’te şehit olmuştur.
- Dünya üzerinde dört arastalı köprüden biri olan Irgandı Köprüsü, Osmangazi ve Yıldırım ilçelerini birbirine bağlar.
- 1922 yılında kent eden Yunanlıların bombalaması sonucu köprü yeniden tahrip olmuştur. 1949 yılında köprü betonarme olarak ve orijinal haline göre 60 cm. daha yüksekte yeniden yapılmıştır.
- 1988 yılından 2004 yılında kadar süren çeşitli bireysel ve kurumsal çabalar sonucuda, 2004 yılında 1. Yüzyıldaki durumuna uygun olarak restore edilen köprü günümüzde çeşitli el sanatı atölyelerini ve dükkanları içermektedir. 17. Yüzyılda Bursa’ya gelen Evliya Çelebi, bu köprünün mimarisi ile ilgili öyküler anlatmaktadır.
- Irgandı Köprüsü, üstündeçarşısı ile Türk sanatında benzerlerine az rastlanan değişikbir köprü örneği idi. Dünyada, Irgandı Köprüsü’ne benzer üç çarşılı köprü daha vardır. Bunlar Bulgaristan’ın Lofça kentinde Osma Köprüsü, İtalya’nın Floransa kentinde Ponte Vecchio Köprüsü ve Venedik kentinde Rialto Köprüsü’dür.
KAYNAKÇA
https://www.bursa.com.tr/irgandi-koprusu-461.html https://islamansiklopedisi.org.tr/irgandi-koprusu http://alanbaskanligi.bursa.bel.tr/irgandi-koprusu/
Perspektif Project
2020
Comments